شنیدیم که صفهایی برای ملاقات با جنابعالی تشکیل میشد.
البته با همه تا حد توان ملاقات کردیم، اما وقت نبود، واقعا این شور و شوق برای چه بود؟ حسن روحانی کسی نیست که به قول شما برای ملاقاتش صف ببندند، بلکه نماینده ملت ایران مهم بود؛ فردی که منتخب ملت ایران است برای آنها مهم بود، این انتخابات دنیا را تکان داد.
این انتخابات باعث شد که شما جامعه کمی خسته و تا اندازهای فرسوده را تحویل بگیرید، ولی مردم به لحاظ روحی خود را ترمیم کردند و پر از نشاط و امید شدند و به شما گفتند که شما روی ما هم حساب کنید.
واقعا این مردم، مردم بزرگی هستند.
چگونه میخواهید این روحیه و انسجام ملی را حفظ کنید؟
من یک جمله درباره مساله هستهای بگویم و بعد به سوال شما پاسخ میدهم که سوال بسیار مهمی است.
در مساله هستهای، میخواهم به مردم اطمینان دهم اصولی که مدنظر مردم است، حقوقی که متعلق به مردم است و چارچوبی که مقام معظم رهبری ترسیم کردند، این اصول تا پایان، مراعات خواهد شد، یعنی در کشور، حق هستهای با قدرت و شفافیت بیشتر عملیاتی و اجرایی میشود، حتی بخش غنیسازی که یک بخش از حقوق هستهای ما است، ادامه پیدا میکند، امروز و فردا هم ادامه خواهد داشت و هیچ وقت غنیسازی متوقف نخواهد شد؛ این خط قرمز ما است.
غنیسازی در ایران متوقف نخواهد شد، این به عنوان خط قرمز است و غنیسازی حق روشن ما است. حالا بعضیها خوششان بیاید یا بدشان بیاید، انپیتی را بخواهند طور دیگری تفسیر کنند، حالا حقوقدان هم نیستند، ولی متاسفانه تعبیراتی میکنند که از یک سرهنگ برمیآید نه یک حقوقدان.
به هر حال روشن است که طبق انپیتی غنیسازی حق ما است، اینکه هر کشوری برای فعالیتها و توسعه خودش حق آزادی عمل دارد که غنیسازی هم یکی از آنها است، هر چیزی که در مقررات بینالمللی ممنوع نشده، آزاد است و فعالیت صلحآمیز هستهای از جمله غنیسازی یکی از آنها است. الان میخواهیم نیروگاه اتمی داشته باشیم، چگونه باید سوخت آن را تامین کنیم؟ مگر سوخت نیروگاه را بدون غنیسازی میتوان تامین کرد؟ آنها میگویند، انرژی صلحآمیز، انرژی صلحآمیز، مگر همین تولید برق هستهای صلحآمیز نیست؟ چگونه این برق را تولید کنیم؟ سوخت اتمی میخواهد، پس غنیسازی میخواهد و اقدامات دیگری که بعد از غنیسازی باید انجام شود؛ مواد غنیشده باید تبدیل به قرص سوخت شود، میلههای زیرکونیوم درست شود و همه اینهایی که در نهایت به سوخت تبدیل میشود. پس ما بر روی آن چارچوبهای اصلی ایستادهایم، مردم کاملا مطمئن باشند؛ در عین حال باید ظلمی که بر مردم شده برداشته شود، هدف ما این است که تهدیدها را دفع و رفع کنیم، تحریمها را بشکنیم و از سر مردم برداریم، هدف این است که فرصت لازم را در صحنه بینالمللی ایجاد کنیم، همانی که از اول به تعامل سازنده با جهان تعبیر کردیم.
ما با دنیا یک تعامل سازنده خواهیم داشت، انشاءالله قدم به قدم پیش میرویم تا جایی که به توافق کامل با 1+5 برسیم. البته راه طولانی است، اما در عین حال این راه را طی خواهیم کرد و به موفقیت میرسیم.
شما سوال کردید چگونه انسجام را حفظ میکنید؟ ببینید، اولین مساله این است که همه به حقوق یکدیگر احترام بگذارند. آن منشور حقوق شهروندی که به ملت عزیزمان قول داده بودم، امشب پیشنویس آن در سایت قرار گرفت، برای اینکه فرهیختگان، خبرگان و مردم بخوانند و درباره آن نظر بدهند. البته این پیشنویس اولیه است که بخش حقوقی ریاستجمهوری تهیه کرده و میخواستند بدهند به من که تصحیح نهایی کنم، ولی گفتم اول در اختیار مردم قرار گیرد.
در سایت ریاستجمهوری؟
بله، این در اختیار مردم است، مردم نگاه کنند و مطالعه کنند. مخصوصا حقوقدانان، استادان، دانشگاهیان، صاحبان اندیشه که با نظرات آنها انشاءالله این منشور را کامل میکنیم؛ اولین قدم این است که به حقوق همدیگر همه احترام بگذاریم، دوم اینکه در جامعه همه احساس آرامش کنند. یکی از نکات مثبتی که از آغاز این دولت تا حالا مشاهده شده این است (حس من این است که انشاءالله حس همه مردم این است) که یک آرامش بهوجود آمده، نه فقط در بازار سکه و دلار و مسکن و اینها، بلکه اصلا در جامعه همه یک احساس آرامش میکنند، در دانشگاه، بازار، مدارس و ورزش و ... احساس آرامش بهوجود آمده است. وقتی در ورزش سیاست را بر میداریم؛ این دولت که هنوز کاری نکرده برای ورزش، در والیبال، فوتبال ساحلی و در همه جای ورزش، این جوانهای ما هستند که واقعا چه میکنند، آنها پیروزی میآفرینند. حالا یک عدهای هم میگویند، روحانی متشکریم. به هر حال همه باید از ملت عزیزمان متشکر باشیم، خوب اینها افتخار آفریدند، ما که کار زیادی در این ۱۰۰ روز نکردیم، مخصوصا وزیر ورزش، آخرین وزیر بود که توانستیم از این کوچه پر پیچ و خم پارلمان عبورش دهیم.
قطعا در بحث گفتوگو با سایر کشورهای جهان، نحوه تعامل با همکاران خودتان و شکل حرف زدنتان با مردم، آیا قبول ندارید ویژگی خاصی در رفتارتان هست؟
ما یک عضو کوچکی از این ملت بزرگ هستیم، واقعا این چنین است و غیر از این نیست، این ملت بزرگ هستند و خدمت به این مردم واقعا افتخار است. ما برای ورزش کاری نکردیم، این همه پیروزی برای چه است، این بهخاطر این است که سایه سیاست را از روی ورزش مقداری برداشتیم. ما در فرهنگ کار زیادی نکردیم، چرا اصحاب فرهنگ همه خوشحالند؟ برای اینکه فضای امنیتی را مقداری کنار بردیم، بقیهاش را هم انشاءالله میبریم.
باید دست به دست هم دهیم. مردم عزیز باید بدانند که دولت همه امکانات در اختیارش نیست و هر کاری نمیتواند انجام دهد، دولت چارچوب وظایفش در چارچوب قانون اساسی تعریف شده است، اما رییسجمهور مسوول اجرای تک تک اصول قانون اساسی است. پای اجرای تمام وعدههایی که به مردم دادم، ایستادهام؛ در زمینه مسائل سیاست داخلی، انسجام و وحدت را خواستارم و میدانم راه طولانی پیش روی ما است. اصلا از نزاع خوشم نمیآید، نزاع به نفع ملت نیست. بعضیها میخواهند پیروز شوند، اما پیروز شدن با دعوا و روبه رو شدن نیست. آدم هنر خودش را نشان میدهد، هر جناحی هنر خودش، خدمت بیشترش و محبوبیت بیشترش را نشاني دهد.
بعضیها هنرشان همان است، هنر دیگری ندارند؟
این بیهنری است. واقعا اگر اسمش را بگذاریم هنر، بیهنری است؛ واقعا نیاز به انسجام داریم.
ساز و کار دولتی دارید و فکر میکنید برای آن؟ چون بخشنامه توصیهای کفایت نمیکند.
اولا با قوای دیگر باید دست به دست هم دهیم.
الان که رابطهتان خیلی خوب است.
حتما باید رابطهمان خوب باشد.
سالهای عجیب و غریب را یادمان است.
روابطمان بسیار خوب است. هم مجلس شورای اسلامی لطف و محبت دارند و هم قوه قضائیه؛ همین طور است. یکی از افتخارات ما این است که در این دولت یک آرامشی بین روابط قوا ایجاد شد، قبلش تا مرز شکایت از همدیگر در دادگاه رفتند، تا اینجا هم پیش رفت و مردم واقعا از اختلاف رنج میبرند و سودی از آن نمیبرند؛ البته این انسجام و وحدت یک عاملش این است که ما رهبری مقتدر در کشور داریم و همه قوا به رهبری احترام میگذارند؛ رهبری در واقع هماهنگ کننده قوا است، اما الحمدلله امروز بین قوا یک تعامل سازنده برقرار است. این تعامل سازنده البته با دنیا نیست، بلکه اول تعامل با خودمان است، اول تعامل سازنده با خودمان باید داشته باشیم.
این دلیلش این نیست که شما عقبنشینی میکنید در داخل و خارج و اینجوری آرامش را برقرار میکنید؟
عقبنشینی نمیکنیم.
از بعضی چیزها میگذرید و یک تاخیر زمانی به آن میدهید، وقتی فضا آرامتر شود، سخت نمیگیرید، آیا این استراتژیتان نیست؟
امید، آرامش و کرامت؛ این سه را باید مدنظر قرار دهیم. اولا این امید در حد بسیار عالی موجود هست، آرامش هم الحمدلله هست. دولت هر کاری که بتواند درباره امید و آرامش و کرامت برای مردم انجام میدهد. آن حقوق شهروندی بخشی از تلاشی برای ایجاد آن کرامت است و همه باید به هم احترام بگذاريم. دولت واقعا از نقد بدش نمیآید؛ الان صدا و سیما. من اصلا به مردم میگویم ما از رسانه همیشه متشکر بوده و هستیم. رسانه ملی رفتارش با دولت نسبت با دولتهای قبلی در ماه های اول و دوم آیا یک طور است؟ نه! رفتار رسانه ملی با این دولت مثل ماههای آخر دولتهای پیش است.
یعنی چه جوری؟
یعنی خیلی راحت انتقاد میکند. البته نقد حق رسانه ملی و سایر رسانهها است. نقد اتفاقا به نفع ما است، مگر ما معصوم هستیم؟ مگر خطا نمیکنیم؟ ما هم خطا و اشتباه میکنیم. نقد اگر سازنده باشد، به نفع همه است و همه نفع میبریم. رسانه ملی هم نقد کند، ما واقعا استقبال میکنیم. همه باید آستانه تحملمان را بالا ببریم، همدیگر را تحمل کنیم و بدانیم با تحمل بیشتر، نفع بیشتر، عاید این مردم میشود. در هستهای چگونه پیش رفتیم. اگر مجلس، سایر ارگانها و مقام معظم رهبری کمک نمیکردند و هدایت مقام معظم رهبری نبود، میرسیدیم؟ نمیرسیدیم.
دست به دست هم دادیم و بعد همه قوا به رهبری احترام کردیم، چارچوب هدایت ایشان را قبول کردیم و پذیرفتیم. امروز بحمدالله یک قدم خوب، پیش رفتیم. من خوشحالم که همه دوستان ما در دنیا، از این توافق ژنو خوشحالند. به نظر من، همه ملتها هم خوشحالند، حالا یک رژیمی است، آن را ولش کنید و آن رژیم، رژیمی است نامشروع و اشغالگر و بنیانش بر ظلم و جور و دعوا است. در دنیا کم هستند، یک عده محدود جنگ طلب و یک کشورهایی هستند که روی یک اغراضی ناراحت باشند، ولی دنیا و ملتها واقعا خوشحالند و یک آرامش درست شد. اصلا در سیاست خارجی ما اولین قدمی که در این منطقه برداشتیم، تلاش کردیم در سوریه جنگ نشود. این اولین قدم ما بود. نمیخواهم بگویم که فقط قدم؛ آن تماس تلفنی که بین بنده و آقای پوتین برقرار شد و همکاریهایی که آغاز شد؛ خیلیها کمک کردند؛ ما هم به سهم خود کمک کردیم. خود دولت سوریه، بیشترین کمک را کرد. الحمدلله از آن شبهجنگی که میتوانست برای منطقه خطرناک باشد، عبور کردیم و اصولا در بحث توافق اخیر، میبینیم کل منطقه یک مقدار احساس آرامش و امید میکند.
حتی کشورهای عربی که گاهی حمایت میکنند؟
کشورهای عربی هم. حالا باید همه خوشحال باشند. من فکر نمیکنم توافق ژنو ... .
خبر درست به آنها نرسیده، به نظرم گفتوگوهای شما خیلی معطوف به آن نقطه نیست؟
چرا، ما برای دوستان و همسایگانمان پیغام دادیم. فکر میکنم به ضرر هیچ یک از همسایگان ما نیست. بعضیها فکر میکنند، جمهوری اسلامی ایران، دنبال ساخت بمب هستهای است. ایران هیچ وقت دنبال ساخت سلاح کشتار جمعی نبوده و از جمله سلاح هستهای و امروز هم نیست و فردا هم نخواهد بود. آنچه هدف ما است، توسعه و پیشرفت است و ان شاءالله آن را دنبال خواهیم کرد، تا به نتیجه برسیم.
قبل از اینکه وارد بحث فرهنگ بشوم و فرهنگ هم که مظلوم است، برخی شائبهها این است که در جزئیات سند امضا شده ایران و شش کشور، چیزهایی هست که در سند نیامده است، آیا این درست است؟ مثلا گزارشی که آمریکا منتشر میکنند، آن رقم ۴۰۰ میلیون را عنوان میکند برای دانشجویان ایرانی خارج از کشور، این معنی خاصی دارد؟ این داستان با سند خیلی متفاوت است.
سند توافق ما همین است. ضمیمه، ممکن است که باشد ضمیمه اجرایی است.
چیز پنهانی وجود ندارد؟
هیچ چیز پنهانی وجود ندارد. ممکن است ضمیمه برای اجرای این مراحل باشد، چون الان توافق این است که چند بانک در دنیا بتوانند فعالیتهای بانکی ایران را ساپورت و دنبال بکنند، اینکه در این بانکها چگونه تعامل بکنیم یک کمیته مشترکی هست که به هر حال باید این توافق را دنبال کند برای اجرایی شدن آن و نظارت کند، ممکن است که ما یک سند ضمیمهای و الحاقیهای برای اجرا داشته باشیم، اما سند همین است، همین چیزی که منتشر شده یعنی همه آن اصول اصلی است. اصلا در این توافق مهم نیست که در این 6 ماه چه انجام میگیرد، مهم این است که سر اصول توافق کردیم؛ یعنی ایران حقوق هستهایاش، طبق انپیتی محفوظ است، میتواند فعالیت غنیسازی داشته باشد، در مراحل آخر تمام تحریمها برداشته خواهد شد، کشورهای دیگر در مراحل نهایی با ایران همکاری هستهای خواهند داشت و آخرین بندش هم این است که بعد از همکاری نهایی، ایران همانند همه کشورهایی است که انپیتی را امضا کردند و از حقوق خود استفاده میکنند.
بنابراین آنچه انجام گرفته، قدم بسیار مهم و مثبتی بوده است، البته راه طولانی در پیش داریم، انشاءالله این را با کمک مردم و با هدایت مقام معظم رهبری انجام میدهیم و انشاءالله به نتیجه میرسیم.
شما بعد از توافق ژنو در آن نشست خبری، از فعالان اقتصادی دعوت کردید که وارد عرصه شوند و گفتید نوبت اقتصادیها است که فعالیت کنند، این توافق چه تاثیری در فعالیتهای فعالان اقتصادی دارد؟
مقام معظم رهبری، امسال را سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی لقب دادند. تا حالا همه در فضای سیاسی بودیم و الحمدلله سیاست داخلی و خارجی همه در فضای حماسه سیاسی بود. در اقتصاد هم حرکتهایی شروع شده، مردم و دولت شروع کردند، اما حماسه از امروز باید شروع شود، چرا؟ برای اینکه فضا مناسبتر شده است.